Kod czy kit da Vici? - Ewangelie gnostyckie

3. Kolejne, trzecie pytanie skierowałem do ks. prof. S. Wszołka: w powieści jest mowa o ewangeliach gnostyckich, zatem kim byli gnostycy oraz czym był i jest gnostycyzm. Jan Paweł II w książce: „Przekroczyć próg nadziei” napisał, w kontekście New Age, że gnoza nigdy całkiem nie wycofała z terenów chrześcijaństwa, że była obecna w różnych prądach filozoficznych lub praktykach parareligijnych bardzo głęboko zrywających z tym co istotowo chrześcijańskie.[12] Czym więc jest gnoza i kim są gnostycy? Nazwa pochodzi od grec. słowa gnosis. – poznanie, wiedza. Gnostycyzm był pewnym ruchem łączącym elementy filozofii platońskiej, judaizmu, chrześcijaństwa oraz inne. Gnoza jest postawą ducha, odrzucającą Objawienie Boga, paradoksalnie w imię Jego poznania. Przy tym, Boże Słowo zostaje zastąpione wymysłem ludzkim. „Gnostycy zawsze zakładają to samo, mimo, że nie jest to widoczne na pierwszy rzut oka: to o czym mówi się w Biblii i we wspólnej Tradycji nie ma w gruncie rzeczy wyrażać wiary w transcendentnego Boga, który działa w naszym świecie, lecz odkrywać człowieka. Chrześcijańskie tajemnice byłyby tylko symbolicznym sposobem ich ukazania, pozostającym w sferze zwykłych przesądów tak długo, dopóki nie przeniknie się ich znaczenia ukrytego przed słabymi umysłami. Jest to najsubtelniejsza a zarazem najgłębsza postać ateizmu, stanowiąca całkowite przeciwieństwo postawy właściwej dla Wcielenia, a także zdrowego realizmu którym jest pokora.”[13]

Ks. D. Jankowski mówił, iż gnoza była pewnym prądem historycznym występującym między II a IV w. Był to ruch elitarny, sekretny. Zbawienie można w nim osiągnąć przez wiedzę, ale wiedzę tajemną, znajomość tajemnic boskich, przekazywanych na piśmie lub ustnie poprzez rzekome specjalne objawienie Jezusa wobec Marii Magdaleny lub kogoś innego. Jest to wiedza dostępna dla niektórych, wybranych. Gnostycy generalnie uważali, że Jezus nie był prawdziwym człowiekiem. Twierdzili, że miał ciało pozorne, nie cierpiał na krzyżu i nie umarł. Według nich ukrzyżowano np. Judasza lub Szymona z Cyreny.[14]

4. Następne pytanie wiąże się z poprzednim: chodzi o tzw. ewangelie gnostyckie: Filipa, Marii Magdaleny, Tomasza, Judasza. Czym były, kiedy powstały, w jakim celu. Kto był ich autorem. Na ile są wiarygodnymi źródłami informacji o Jezusie? D. Brown twierdzi, że są one chronologicznie dokumentami wcześniejszymi od ewangelii zawartych w Nowym Testamencie, choć jest dokładnie odwrotnie! Ks. D. Jankowski stwierdził, że gnostycy napisali ok. 80 tekstów tzw. ewangelii gnostyckich. m.in. ewangelię Tomasza, ewangelię dzieciństwa Tomasza, ewangelię Marii Magdaleny, ewangelię Filipa, apokalipsę Piotra, ewangelię Judasza itd. Nazwa pochodzi, stąd, że Pan Jezus rozmawiał ze wspomnianymi osobami i te ewangelie mają być takimi zapisami tych dialogów. Brak tam jakieś narracji, opowiadania. Osobiście czytałem tzw. ewangelię Judasza. Rzeczywiście, nie ma tam żadnych wydarzeń. Czytelnik nie jest w stanie na podstawie tekstu zorientować się, kiedy i gdzie mają miejsce dialogi, a właściwie bardzo niejasne pseudo-filozoficzne dysputy wkładane w usta Jezusa i Jego rozmówców, będące odbiciem gnostyckich poglądów.[15] Pisma te powstawały w II i III w. np.: tzw. ewangelia Tomasza wg ks. D. Jankowskiego powstała ok. 112 r. po Chrystusie.[16] Generalnie pisma gnostyckie pochodzą z czasów późniejszych niż Ewangelie z Nowego Testamentu. Np.: tzw. ewangelia Filipa powstała ok. 250 r., ewangelia Marii Magdaleny z  końca II w.,[17] ewangelia Judasza z ok. 180 r. po Chr.[18] Widać gołym okiem, że  tych pism nie napisały osoby, którym się je przypisuje, bo już dawno nie żyły. Napisali je prawdopodobnie anonimowi autorzy, którzy chcąc uwiarygodnić te pisma przyporządkowały ich autorstwo wspomnianym postaciom.